دیگ آب گرم یا بویلرآب گرم جز تجهیزات بسیار مهم موجود در موتورخانه هر ساختمان است. از جمله مهم‌ترین دغدغه‌های افراد در هنگام خرید، برخوردکردن به انواع مختلف این محصول مانند نوع چدنی و فولادی خواهد بود. اگرچه هدف دیگ‌های فولادی و چدنی گرم‌کردن آب است؛ اما از لحاظ ساخت‌وساز و نحوه کار با هم دارای تفاوت‌ها هستند و هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند که در این مقاله به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

دیگ آبگرم چدنی

دیگ آبگرم چدنی یکی از مهم‌ترین تجهیزات موتورخانه است که با استفاده از سوخته شدن ماده قابل‌اشتعال در مشعل باعث داغ‌شدن آب می‌شود. پس از داغ‌شدن، سیال به‌وسیله پمپ‌ها به مدار گرمایشی ساختمان وارد می‌شود. با استفاده از ابزارهای مختلف مانند انواع فن‌ها، شوفاژ و سایر وسایل گرمایشی، انتقال حرارت به محیط انجام خواهد شد. بعد از انتقال گرما ، آب دمای خود را از دست می‌دهد و کاملاً سرد می‌شود؛ بنابراین دوباره به دیگ چدنی باز می‌گردد و همین عمل گرمایشی بار دیگر تکرار می‌شود. دیگ‌های آبگرم چدنی دارای یک سطح گرمایشی هستند و همین سطح در معرض احتراق قرار می‌گیرد و باعث داغ‌شدن سیال می‌شود اجزای دیگ آبگرم چدنی به‌صورت مجزا و جدا از هم هستند که با اتصال این پره‌ها یک دیگ چدنی ایجاد می‌شود.

دیگ آبگرم فولادی

دیگ آبگرم فولادی دارای بدنه‌ای فولادی و مقاوم است که با استفاده از استانداردهای DIN 17 MN4 تولید شده است. جنس این محصول بایستی از فولاد آلیاژی، مخصوص تولید مخازن تحت‌فشار باشد. این دیگ‌ها دارای سیستم‌ها و دریچه‌هایی هستند که باعث می‌شوند احتراق به بهترین شکل انجام شود تا از انفجارهای احتمالی جلوگیری به عمل آید.
خود این محصولات به دودسته دیگ‌های آب داغ و دیگ‌های بخار تقسیم‌بندی می‌شوند. البته این محصول به دو نوع زیر تقسیم‌بندی می‌شود: 1- واتر تیوب 2- فایرتیوب
در صورت نیاز به تأمین فشار بسیار بالا بهتر است از نوع واتر تیوب و در غیر این صورت می‌توانید از نوع فایرتیوب استفاده کنید. از این محصولات به‌عنوان دیگ آبگرم صنعتی نیز استفاده می‌شود.

مقایسه دیگ‌های چدنی و دیگ‌های فولادی

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های دیگ‌های فولادی و چدنی در نحوه تولید آنها است. دیگ‌های فولادی بر خلاف نوع چدنی به‌صورت کاملاً یکپارچه تولید می‌شوند. جنس دیگ‌های فولادی عمدتاً از ورق‌ها و لوله‌های فولادی مستحکم و آتش‌خوار است.درصورتی‌که برای ساختمان‌های کوچک نیاز به دیگ دارید بهتر است ازدیگ چدنی در غیر این صورت از دیگ‌های فولادی استفاده کنید.

مزایا و معایب دیگ چدنی و فولادی

هرکدام از دیگ‌های چدنی و فولادی مزایا و معایب خود را دارند که برای درک بهتر، آن‌ها را توضیح خواهیم داد.

مزایای دیگ‌های چدنی :

در زیر به برخی از مزایا و ویژگی‌های مثبت دیگ آبگرم چدنی اشاره می‌کنیم:
• جداشدن پره‌ها و قسمت‌های مختلف آن و سهولت در جابه‌جایی دیگ
• حذف یا اضافه‌کردن چند پره به دیگ برای کاهش یا افزایش ظرفیت آن
• عیب‌یابی و تعمیر آسان دیگ به دلیل پره‌ای بودن
• مقاومت بالای چدن در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی

معایب دیگ‌های چدنی :

معایب دیگ‌های چدنی عبارت‌اند از:
• معمولاً تحمل فشارهای بسیار بالا را ندارند.
• پره‌های دیگ در زمان سردوگرم شدن سریع ترک بر می‌دارند؛ بنابراین مناسب مناطق سردسیر نیستند.
• به دلیل تودرتو بودن مخزن دیگ، رسوب گرفتگی در آنها بیشتر است.
• برای نصب و راه‌اندازی این محصولات در موتورخانه، باید هزینه‌های بالایی را صرف کرد.
• در صورت عدم وجود سیال در مخزن و روشن‌شدن مشعل، دیگ آسیب می‌بیند.
• معمولاً بازدهی گرمایشی پایین‌تری نسبت به برخی دیگر از دیگ‌ها دارند.

مزایای دیگ‌های فولادی :

از جمله مزایای دیگ‌های فولادی در زیر آمده است :
تحمل فشار کاری بالا ، بنابراین برای ساختمان‌های چندطبقه و حتی برخی از برج‌ها کارایی دارند.
نسبت به نوع چدنی طول عمر بیشتری دارند.
ظرفیت‌های گرمایشی این نوع دیگ‌ آبگرم بسیار خوب و ایده‌آل است.
در برابر سردوگرم شدن سریع مقاوم است بنابراین برای استفاده در مناطق سردسیر مناسب است.

معایب دیگ‌های فولادی :

دیگ فولادی هم دارای معایبی است که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
• عیب‌یابی آن سخت و هزینه تعمیر آن بیشتر از دیگ‌های چدنی است.
• در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی مقاومت کمتری دارند؛ به همین دلیل در معرض سوراخ‌شدن خواهند بود.
• این دیگ آبگرم دارای قیمت‌های بالایی است.
• امکان افزایش یا کاهش ظرفیت سیال در این دیگ‌ها وجود ندارد.
• این محصول یک‌تکه است؛ بنابراین در برخی از موارد برای حمل‌ونقل آن نیاز به جرثقیل است.
اگرچه هرکدام از این محصولات مزایا و معایب خود را دارند؛ اما هر دو نوع کاربرد خاص خود را دارند و باید در جای مناسب از آن‌ها استفاده کرد.